İyilik yapmak önemli değildir, yapılan iyiliğin idrakinde olmak önemlidir. Kötülük için de durum aynıdır. Vicdanın yani ruhsal kudretin etkinliği, alınan aksiyonların egodan arındırılmasına bağlıdır. Yapılan iyilik kontrolden, baskıdan, korkudan, çıkardan, gelenekten ya da dinsel bir mekanizmadan ötürü yapıldığında, dışsal şartlanma öğelerinin hakim olduğu otomatik bir şuur hali aktiftir. İdrak devreye girmeye başladığında ise egonun katı etkisi yerini vicdanın hakimiyetine bırakmaya başlar. Gerçek sevgi, vicdanın egemen olduğu ve duyguların varlık üzerindeki hakimiyetinin azaldığı bu idrak ve şuur halinde tezahür eder. Vicdanın bilgiyle desteklenmesi ise, idraki adım adım genişleyen varlığın bir yandan kendi yüksek benliğine yakınlaşmasını, diğer yandan da makul vicdanla hareket etmesini sağlar. Düşünen insan için iyiliğin de kötülüğün de anası bilgidir.
Makul vicdan, vicdanın bilgiyle desteklenmiş ileri bir halidir. Bu hal üzerine olan birisi iyilik ve kötülük kavramlarının göreceliliği üzerinde bilgiyle hakimiyet kurabilmiştir. Musa'ya kötülük gibi gelen makul vicdan sahibi Hızır için bir iyilik ve vazifedir. Hangi düzeyde, hangi şartlarda yaşanıyorsa yaşansın, bir insanın sevgi düzeyini, deneyimlediği realitelerine farkındalıkla hakim olabilmesi, onlar üzerinde idrak kazanabilmesi belirler. Otomatik yaşam biçimlerini ve bunları temellendiren şartlanmaları gidermek, iyi ve kötü yargılarından öte yapılan eylemin bilincinde olmak bu yüzden önemlidir.
Burak Cömertler
Kötülük için de durum aynıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder